راهنمای خرید سنتور
سنتور سازی ذوزنقه‌ای شکل است که در دسته سازهای زهی – زخمه ای اصیل ایرانی قرار می گیرد. علاقه مندان این ساز ممکن است در خرید اولین سنتور خود، کمی سردرگم شده و یا در تشخیص کیفیت سنتور دچار مشکل شوند. به همین دلیل توصیه می کنیم پیش از خرید سنتور، ابتدا اطلاعات خود را در مورد این ساز کامل نمایید و پس از آن نسبت به خرید سنتور اقدام نمایید. ما در مطلب راهنمای خرید سنتور کاملا به ویژگی های یک سنتور مناسب و به توضیح موارد و نکات مهمی می پردازیم که می توانند به شما در خرید یک سنتور با کیفیت کمک کنند.
راهنمای خرید سنتور
سنتورها در انواع مختلفی ساخته می شوند و با برند های مختلفی به بازار عرضه می شوند. بعضی از سنتورها از نظر تعداد خرک، تعداد سیم، جنس سیم و حتی کیفیت صدا متفاوت می باشند.
انواع سنتور
برای آشنایی کامل با سنتور نیاز است ابتدا با انواع سنتور آشنا شوید. سنتورهای مختلف در نوع ساخت، اندازه، تعداد خرک ها و نوع صدا با یکدیگر متفاوت هستند. سنتورها انواع مختلفی دارند شامل: سنتور کروماتیک، سنتور باس، سنتور سل کوک، سنتور لاکوک، سنتورهای ۱۰، ۱۱ و ۱۲ خرک و غیره هستند.
هرکدام از سنتورها برای کوک خاصی طراحی می شوند. برای مثال اگر بخواهید سنتور سل کوک را روی یک پرده بالاتر کوک کنید، سیم های ساز پاره می شوند. انواع سل کوک و لاکوک از رایج ترین و پراستفاده ترین سنتورها در ایران محسوب می شوند که در ادامه آن ها را معرفی می نماییم.
سنتور سل کوک
همانطور که گفته شد سنتور سل کوک یکی از رایج ترین سنتورها در ایران است. سومین خرک این سنتور از پایین، روی نت سل کوک می شود و سایر خرک ها نیز متناسب این خرک کوک می شوند. به همین دلیل آن را سل کوک می نامند. ساختار سنتور سل کوک کاملا با نوع کوک آن هماهنگ است و به دلیل هماهنگی این نوع کوک با دیگر سازها، محبوبیت بسیار زیادی دارد.
سنتور لاکوک
سنتور لاکوک ابعاد کوچکتری نسبت به سنتور سل کوک دارد و در نوازندگی و آموزش برای هنرجویان کاربرد زیادی دارد. در این سنتور، سومین خرک از پایین، روی نت «لا» کوک می شود و تمام سیم ها یک پرده بالاتر از آن کوک می شوند. به همین دلیل لاکوک نامیده می شود. این سنتور به گونه ای ساخته شده است که قابلیت کوک شدن روی نت «لا» را داشته باشند.
سنتورهای ۱۰، ۱۱ و ۱۲ خرک
سنتورها به طور معمول در هر ردیف ۹ خرک دارند؛ با این حال سنتورهای دیگری نیز وجود دارند که خرک های بیشتری روی آن ها قرار می گیرند. هرچه تعداد خرک ها بیشتر باشد اندازه ساز هم باید بزرگ تر شود. دلیل استفاده از خرک های بیشتر این است که بتوانند با سنتور نت های بیشتری را بنوازند. خرک های اضافه زیر اولین خرک نصب شده و نت آن ها یک پرده پایین تر کوک می شوند.
ویژگی های سنتور مناسب برای خرید
- پیش از خریداری سنتور، باید ساز را از هر نظر بررسی نمایید تا مطمئن شوید ساز کاملا سالم است. جنس چوب و اجزا ساز مانند خرک، صفحه، سیم گیر، گوشی ها و … را به درستی بررسی نمایید. همچنین صدای ساز را هم باید تست کنید.
- سنتور باید از چوب گردو ساخته شده باشد. این چوب هرچه کهنه تر و تیره تر باشد، صدای بهتر و دوام بالاتری دارد. حتما جنس چوب را بررسی نمایید و دقت کنید نباید هیچ گونه ترک یا خرابی روی چوب وجود داشته باشد. همچنین ساز باید به خوبی پرداخت شده باشد (اثرات داغی اره روی آن وجود نداشته باشد) و رنگرزی نیز باید به شکل مناسبی روی ساز انجام شده باشند.
- پیش از خریداری سنتور، از فروشنده یا کسی که توانایی کوک کردن ساز را دارد، بخواهید چند سیم را به صورت تصادفی مجددا کوک نماید تا مطمئن شوید که ساز به خوبی کوک را نگه می دارد.
- صفحه ساز باید کاملا صاف باشد. از زاویه های مختلف صفحه را بررسی نمایید تا اطمینان حاصل نمایید که صفحه انحنا ندارد.
- گوشی ها را به دقت بررسی کنید. گوشی ها باید در جای خود محکم باشند و به خوبی در جای خود بچرخند. با استفاده از آچار کوک، گوشی ها را بچرخانید تا مطمئن شوید هیچ مشکلی در هنگام کوک کردن ساز وجود ندارد.
- خرک باید از چوب سالم و مقاوم ساخته شده باشد تا در برابر فشار سیم ها مقاوم باشد. همچنین سیم های سنتور نباید کهنه باشند و یا روی آن ها نشانه هایی از زنگ زدگی وجود داشته باشد.
- صدای سنتور باید کاملا یکدست باشد، به این معنی که در زمان نواختن صدای تق و لق زدن قطعات شنیده نشود.
قیمت سنتور
قیمت سنتور به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ نوع، کیفیت، صدای ساز و از همه مهم تر مهارت سازنده، تاثیر گذارترین عوامل در قیمت سنتور هستند.
هرقدر کیفیت کیفیت و صدای سنتور بهتر باشد، قیمت بالاتری نیز خواهد داشت. دیگر عامل تاثیرگذار در قیمت سنتور، نحوه ساخت آن است. سنتورهای ساخت دست، باکیفیت تر و خوش صداتر هستند و در نیتجه قیمت بیشتری نیز نسبت به سایر مدل های سنتور دارند.
همواره توصیه می کنیم که سنتوری باکیفیت خریداری نمایید. حتی اگر به تازگی نواختن با سنتور را یادگرفته اید، بهتر است از سنتورهای باکیفیت استفاده نمایید. زیرا این نوع سنتورها صدای بهتری دارند و انگیزه شما را برای تمرین و تبدیل شدن به یک نوازنده حرفه ای بیشتر می کنند. اما یک سنتور ارزان قیمت و بی کیفیت، صدای مناسبی ندارد و ممکن است باعث دلزدگی شما از نوازندگی شود.
نکات مهم پس از خرید سنتور
بعد از اینکه سنتور مناسب را خریداری نمودید، نیاز است تا از آن به خوبی مراقبت نمایید تا از آسیب و افت کیفیت در امان بماند. اگر از سنتور به خوبی نگهداری نمایید، ارزش و کیفیت ساز شما حفظ می شود و همیشه صدای دلنشینی خواهد داشت. به نکات زیر توجه نمایید تا بتوانید به خوبی از سنتور خود مراقبت نمایید:
جعبه (کیف) سنتور
پس از خرید سنتور حتما یک جعبه برای آن خریداری نمایید. جعبه های سنتور دو نوع هستند: هارد کیس و سافت کیس
هارد کیس ها همانطور که از نام آن ها پیداست از مواد محکمی ساخته شده اند اما سافت کیس ها که به آن ها کیف سنتور هم گفته می شود، از یونولیت و یک پوشش چرمی یا برزنتی ساخته شده اند.
نکته مهم خرید جعبه برای سنتور این است که برخلاف تصور عموم، هارد کیس ها گزینه بهتری برای محافظت از سنتور نیستند. هارد کیس ها به دلیل مستحکم بودن، ضربه را مستقیما به سنتور انتقال می دهند؛ اما سافت کیس هایی که از یونولیت ساخته شده اند، در برابر ضربات له شده و تمامی ضربه را به خود جذب می نمایند. در نتیجه ضربه ای به سنتور وارد نمی شود.
نکته دیگر در مورد خرید جعبه سنتور، عایق حرارتی بودن آن است. جعبه سنتور باید به طور کامل از انتقال دما جلوگیری کند. سیم های سنتور فلزی هستند و گرما و سرما، موجب منبسط و منقبض شدن سیم ها می شود؛ در نتیجه تغییرات دما باعث بهم خوردن کوک ساز شده و از کیفیت سیم ها می کاهد.
سعی کنید در روزهایی که هوا بارانی یا مرطوب است، ساز را از جعبه خود خارج نکنید.
تمیز کردن
ساز خود را مرتبا تمیز کنید و نگذارید ذرات چربی و گرد و غبار روی ساز بشیند. برای تمیز کردن سنتور یک پارچه خشک کافی است. به هیچ عنوان از پارچه خیس برای تمیز کردن سنتور استفاده نکنید. همچنین از تمیز کننده های شیمیایی و الکل برای تمیز کردن ساز استفاده نکنید.
خارج کردن از کوک
اگر برای مدت طولانی قصد استفاده از سنتور را ندارید، حتما آن را از کوک خارج نمایید. شما می توانید با شل کردن سیم ها فشار را از روی سیم ها و قطعات ساز بردارید. فشار طولانی مدت می تواند باعث خرابی ساز شود.
کوک صحیح
سیم ها را به هیچ عنوان بیش از حد سفت نکنید. کشیدگی بیش از حد سیم ها باعث وارد شدن فشار به صفحه رویی ساز و دو طرف ساز می شود. اگر این فشار بیشتر از تحمل چوب باشد، باعث ایجاد فرورفتگی روی صفحه ساز می شود.
سیم های سنتور باید پس از آسیب دیدن و کهنه شدن تعویض شوند. زمان تعویض سیم ها بستگی به میزان استفاده شما از ساز دارد و امکان دارد در طول سال یک یا دوبار مجبور به تعویض سیم ها شوید.
